प्रॉपर्टी टॅक्स म्हणजे प्रॉपर्टी मालकांनी राज्य नगरपालिका प्राधिकरणांकडे भरावयाची वार्षिक रक्कम. ही रक्कम सभोवतालच्या भागात रस्ते, ड्रेनेज सिस्टीम, पार्क आणि स्ट्रीट लाईट्स सारख्या नागरिक सुविधा राखण्यासाठी वापरली जाते. प्रॉपर्टी टॅक्स सामान्यपणे सर्व प्रकारच्या रिअल इस्टेट इमारतींवर आकारले जातात, ज्याला पुढील अपवाद आहेत - केंद्र सरकारच्या प्रॉपर्टी, रिक्त प्रॉपर्टी आणि कोणत्याही संलग्न इमारतीशिवायचे रिक्त प्लॉट्स.
प्रॉपर्टीचे प्रकार
रिअल इस्टेट चार वेगवेगळ्या कॅटेगरीमध्ये वर्गीकृत केली जाऊ शकते:
- जमीन: कोणत्याही कन्स्ट्रक्शनशिवाय
- सुधारणेसह जमीन: घरे, ऑफिस, इमारती इ. सारखी जमिनीवर केलेली स्थावर कन्स्ट्रक्शन.
- वैयक्तिक प्रॉपर्टी: बस आणि क्रेन्स सारख्या मनुष्यनिर्मित चलनशील मालमत्ता
- अमूर्त मालमत्ता
या चार प्रकारच्या प्रॉपर्टी पैकी केवळ जमीन आणि सुधारणांसह जमीन प्रॉपर्टी टॅक्सेशनच्या अधीन आहेत. प्रॉपर्टी रेट्सचे मूल्यांकन संबंधित क्षेत्राच्या नगरपालिकेद्वारे केले जाते. त्यावरून प्रॉपर्टी टॅक्स निर्धारित केला जातो. हा टॅक्स वार्षिक किंवा अर्ध-वार्षिक किंवा कोणत्याही विहित कालावधीत भरला जाऊ शकतो.
प्रॉपर्टी टॅक्स कॅल्क्युलेट करण्याच्या विविध पद्धती
स्थानिक नगरपालिका प्रॉपर्टी टॅक्स कॅल्क्युलेट करण्यासाठी यापैकी कोणत्याही तीन पद्धतींचा वापर करू शकते:
1. सीव्हीएस किंवा कॅपिटल वॅल्यू सिस्टीम
स्थानिक सरकार लोकेशनवर आधारित प्रॉपर्टीच्या मार्केट मूल्याची टक्केवारी म्हणून प्रॉपर्टी टॅक्स कॅल्क्युलेट करते. ही सिस्टीम सध्या मुंबईमध्ये अनुसरली जाते.
2. यूएएस किंवा युनिट एरिया वॅल्यू सिस्टीम
हे प्रॉपर्टी टॅक्स कॅल्क्युलेशन प्रॉपर्टीच्या एरियाच्या किंमतीवर (प्रति फूट) आधारित असते. ही किंमत प्रॉपर्टीच्या लोकेशन, वापर आणि जमिनीच्या किंमतीवर अवलंबून असलेल्या अपेक्षित रिटर्नवर आधारित असते. ही सिस्टीम सध्या नवी दिल्ली, बिहार, कोलकाता, बंगळुरू, हैदराबाद इ. मध्ये अनुसरली जात आहे.
3. आरव्हीएस किंवा ॲन्युअल रेंटल वॅल्यू सिस्टीम किंवा रेटेबल वॅल्यू सिस्टीम
या प्रकारचे प्रॉपर्टी टॅक्स कॅल्क्युलेशन प्रॉपर्टीच्या व्युत्पन्न भाडे मूल्यावर केले जाते. ही किंमत नगरपालिकेद्वारे लोकेशन, आकार, सुविधा इ. वर अवलंबून ठरवली जाते. ही सिस्टीम चेन्नईमध्ये आणि हैदराबादच्या काही भागांमध्ये अनुसरली जाते.
बेसिक प्रॉपर्टी टॅक्स कॅल्क्युलेशन
राज्य किंवा नगरपालिका प्राधिकरण, प्रॉपर्टीचा प्रकार, राहण्याचा स्टेटस - भाड्याने किंवा स्वयंपूर्ण, सरफेस आणि कार्पेट, बांधकामाच्या मजल्यांची संख्या आणि अशा अनेक गोष्टींवर अवलंबून प्रॉपर्टी टॅक्स वेगवेगळ्या पद्धतीने कॅल्क्युलेट केला जातो.
रिअल इस्टेट मालक त्यांच्या संबंधित महानगरपालिकेच्या वेबसाईटला भेट देऊन त्यांना भरावयाच्या प्रॉपर्टी टॅक्सची रक्कम कॅल्क्युलेट करू शकतात. प्राथमिक टॅक्स आकडेवारी कॅल्क्युलेट करण्यासाठी एरिया, मजला आणि असा संबंधित प्रॉपर्टी तपशील आवश्यक असतो. प्रॉपर्टी टॅक्स कॅल्क्युलेट करताना अनुसरण करण्यात येणारा स्टँडर्ड फॉर्म्युला आहे:
प्रॉपर्टी टॅक्स कॅल्क्युलेशन = प्रॉपर्टी मूल्य x बिल्ट एरिया x वय घटक x इमारत प्रकार x वापराची कॅटेगरी x फ्लोअर घटक.
प्रॉपर्टी टॅक्स सूट?
नागरी प्राधिकरण / सरकार सामान्यपणे या प्रॉपर्टीना टॅक्समधून सूट देते:
- केंद्र सरकारच्या इमारती
- अविकसित जमीन
- रिक्त प्रॉपर्टी
खालील घटकांवर आधारित प्रॉपर्टी टॅक्स सवलतीचा क्लेम करू शकतो:
- वयाचा घटक, विशेषत: ज्येष्ठ नागरिकांसाठी
- लोकेशन आणि उत्पन्न
- प्रॉपर्टीचा प्रकार आणि सार्वजनिक सर्व्हिस रेकॉर्ड
प्रॉपर्टी टॅक्स कसा भरावा?
लोक त्यांच्या प्रॉपर्टी टॅक्स त्यांच्या स्थानिक महानगरपालिका ऑफिसमध्ये किंवा महानगरपालिकेच्या वेबसाईटवर ऑनलाईन भरू शकतात.
प्रॉपर्टी टॅक्स वर्षातून एकदा देय असतात. वेळेवर पेमेंटचा भार मालकावर येतो, प्रॉपर्टीमध्ये राहणाऱ्यावर नाही. विलंबित पेमेंटसाठी 5% ते 20% पर्यंत दंड आकारला जातो.