★ ★ ★ ★ ★

भारतातील फिक्स्ड डिपॉझिटचे प्रकार आणि सर्वोत्तम फिक्स्ड डिपॉझिट कसे निवडावे?

जोखीम-मुक्त गुंतवणूकदारांसाठी फिक्स्ड डिपॉझिट्स इन्व्हेस्टमेंटचा एक सर्वोत्तम प्रकार आहेत. हे त्यांना निश्चित कालावधीसाठी निश्चित इंटरेस्ट रेटसह त्यांचे पैसे इन्व्हेस्ट करण्याची परवानगी देते. फिक्स्ड डिपॉझिट इंटरेस्ट रेट्स टर्म आधारावर पूर्वनिर्धारित केले जातात. वरिष्ठ नागरिकांसाठी इंटरेस्ट रेट्स थोडेसे जास्त असतात आणि टक्केवारी फायनान्शियल इन्स्टिट्यूशनच्या विवेकाधीन असते.

एकदा ठेवीदार फिक्स्ड डिपॉझिट पात्रता निकष पूर्ण करतात आणि फिक्स्ड डिपॉझिट साठी आवश्यक कागदपत्रे सादर केल्यानंतर, त्यांचे पैसे निश्चित कालावधीसाठी लॉक-इन होतात.

जर, कोणत्याही कारणास्तव, लॉक-इन कालावधी पूर्ण होण्यापूर्वी ठेवीदारांना एफडी ब्रेक करणे आवश्यक असेल, तर पूर्व विद्ड्रॉल दंड आकारला जातो आणि ते काही इंटरेस्ट गमावतात. पीएनबी हाऊसिंग फायनान्स सारख्या एचएफसी साठी, लॉक-इन कालावधी 3 महिने आहे.

फिक्स्ड डिपॉझिटचे विविध प्रकार

फायनान्शियल संस्थांद्वारे विविध प्रकारचे फिक्स्ड डिपॉझिट ऑफर केले जातात. येथे काही सामाईक आहेत:

1. स्टँडर्ड फिक्स्ड डिपॉझिट

जवळपास प्रत्येक फायनान्शियल इन्स्टिट्यूशन त्याच्या कस्टमरला या प्रकारचे फिक्स्ड डिपॉझिट ऑफर करतात. जेव्हा डिपॉझिटर स्टँडर्ड फिक्स्ड डिपॉझिट निवडतात, तेव्हा त्यांचे पैसे फिक्स्ड कालावधीसाठी इन्व्हेस्ट केले जातात आणि ते डिपॉझिट कालावधीनुसार फिक्स्ड डिपॉझिट इंटरेस्ट रेट मिळतात.

सामान्य वैशिष्ट्ये समाविष्ट आहेत:

सात दिवसांपासून दहा वर्षांपर्यंत फिक्स्ड कालावधी. एचएफसी एफडीसाठी, कालावधी 1 वर्ष ते 10 वर्षांदरम्यान आहे.
पूर्व-निर्धारित इंटरेस्ट रेट हे मार्केट मधील चढ-उतारांच्या अधीन आहे
सेव्हिंग्स अकाउंट डिपॉझिटच्या तुलनेत अधिक FD इंटरेस्ट रेट.

2. टॅक्स-सेव्हिंग फिक्स्ड डिपॉझिट (केवळ बँक आणि पोस्ट ऑफिस FD साठी लागू)

टॅक्स-सेव्हिंग फिक्स्ड डिपॉझिटसाठी डिपॉझिटरला किमान पाच वर्षांसाठी त्यांचे पैसे इन्व्हेस्ट करणे आवश्यक आहे. टॅक्स-सेव्हिंग FD मध्ये इन्व्हेस्ट केलेली रक्कम इन्कम टॅक्स कायद्याच्या कलम 80C अंतर्गत टॅक्स सवलतीसाठी पात्र ठरते. या फिक्स्ड डिपॉझिट वर कमाई केलेला इंटरेस्ट हा टॅक्स कपाती साठी पात्र ठरतो.

सामाईक वैशिष्ट्ये आहेत:

पाच वर्षांचा किमान लॉक-इन कालावधी
₹ 1.5 लाख पर्यंत टॅक्स सूट
केवळ लंपसम डिपॉझिट केली जाऊ शकते

वाचायलाच हवे: फिक्स्ड डिपॉझिट अकाउंट ऑनलाईन कसे उघडावे?

3. स्पेशल फिक्स्ड डिपॉझिट

या फिक्स्ड डिपॉझिटला 'विशेष' म्हणतात. कारण त्या विशिष्ट कालावधीसाठी उपलब्ध आहेत. हा कालावधी 290 किंवा 390 सारख्या दिवसांची कोणतीही रँडम संख्या असू शकते (बँकांमध्ये ऑफर केलेले). विशेष एफडीवरील जास्त इंटरेस्ट रेट्समुळे, ते लोकप्रिय इन्व्हेस्टमेंट ऑप्शन आहेत. फिक्स्ड डिपॉझिटची वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे:

विशिष्ट कालावधीसाठी इन्व्हेस्टमेंट.
कालावधी पूर्ण होईपर्यंत पैसे विद्ड्रॉ करता येत नाहीत
स्टँडर्ड फिक्स्ड डिपॉझिट इंटरेस्ट रेट्सपेक्षा विशेष फिक्स्ड डिपॉझिट इंटरेस्ट रेट्स जास्त आहेत

4. संचयी फिक्स्ड डिपॉझिट

निवडलेल्या कालावधीनुसार या एफडीवरील इंटरेस्ट एकत्रित केला जातो. मॅच्युरिटी वेळी, इन्व्हेस्टमेंट रकमेमध्ये इंटरेस्ट जोडला जातो.

5. गैर-संचयी फिक्स्ड डिपॉझिट

संचयी एफडीच्या विपरीत, येथे इंटरेस्ट नियमित अंतराने भरले जातात.

काही वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे:

FD ओपनिंग वेळी निश्चित केलेल्या फ्रिक्वेन्सीनुसार इंटरेस्ट भरले जाते - हे वार्षिक, मासिक, द्वि-वार्षिक किंवा प्रत्येक तिमाही साठी असू शकतात.
या प्रकारची इन्व्हेस्टमेंट निवृत्त लोकांसाठी किंवा नियमित फंड मिळविण्यासाठी इच्छुक पेन्शनर साठी अधिक योग्य आहे.

6. सीनिअर सिटीझन्सचे फिक्स्ड डिपॉझिट

नावाप्रमाणेच, हे फिक्स्ड डिपॉझिट विशेषत: 60 वयापेक्षा जास्त वरिष्ठ नागरिकांसाठी आहे.

सीनिअर सिटिझन्स फिक्स्ड डिपॉझिटची वैशिष्ट्ये पुढीलप्रमाणे:

सीनिअर सिटीझन्स साठी इंटरेस्ट रेट हे स्टँडर्ड एफडी रेट पेक्षा जवळपास 0.25% ते 0.75% अधिक आहे. पीएनबी हाऊसिंग सीनियर सिटीझन्ससाठी 0.25% अतिरिक्त इंटरेस्ट रेट ऑफर करतात.
लवचिक अटी

सर्वोत्तम फिक्स्ड डिपॉझिट कसे निवडावे?

सर्वात योग्य फिक्स्ड डिपॉझिट निवडण्यासाठी, डिपॉझिटर्सनी काही बाबींचे मूल्यांकन करणे आवश्यक आहे:

1. फिक्स्ड डिपॉझिटची मुदत

एफडी इंटरेस्ट रेट्स कालावधीनुसार बदलतात ; जितका कालावधी अधिक, तितका इंटरेस्ट रेट जास्त. दीर्घ अटींसह फिक्स्ड डिपॉझिट चांगल्या असल्याचे दिसून येत आहे, परंतु ठेवलेले पैसे दीर्घ कालावधीसाठी लॉक-अप असल्याने, गुंतवणूकदाराची लिक्विडिटी हाताळली जाते. त्यामुळे, ठेवीदाराच्या आर्थिक परिस्थिती आणि ध्येयांवर आधारित कालावधीची लवचिकता प्रदान करणारी एफडी निवडणे अत्यावश्यक आहे.

2. कालावधीपूर्वी विद्ड्रॉल अटी

फिक्स्ड डिपॉझिट निवडण्यापूर्वी, प्री-मॅच्युअर विद्ड्रॉल अटी आणि दंडाचे मूल्यांकन करण्याचा सल्ला दिला जातो. त्यांच्याकडे त्यांची एफडी लिक्विडेट करण्याची स्वातंत्र्य असणे आवश्यक आहे आणि खूप जास्त किंमतीत नाही.

वाचायलाच हवे: टर्म डिपॉझिटविषयी तुम्हाला या सर्व गोष्टी माहिती असणे आवश्यक आहे

3. इंटरेस्ट रेट

एफडी उघडण्याचे मुख्य कारण त्यांच्यावर इंटरेस्ट मिळविणे आहे. स्पर्धात्मक एफडी इंटरेस्ट रेट्स ऑफर करणारी फायनान्शियल इन्स्टिट्यूशन निवडा.

4. अतिरिक्त लाभ

केवळ इंटरेस्ट रेट्स द्वारे जाऊ नका ; काही अतिरिक्त लाभांचा शोध घ्या. यामध्ये ऑटो-रिन्यूअल पर्याय, फिक्स्ड डिपॉझिटवर लोनची सुविधा, उच्च लिक्विडिटी साठी ओव्हरड्राफ्ट सुविधा आणि अशा इतर फीचर्सचा समावेश होतो.

इन्व्हेस्टमेंटचे विविध पर्याय उपलब्ध आहेत. तरीही फिक्स्ड डिपॉझिट हा इन्व्हेस्टर साठी मनपसंत निवडीचा सातत्याने पर्याय ठरला आहे. कारण फिक्स्ड डिपॉझिटचे सुरक्षित स्वरुप निश्चित रिटर्न आणि स्थिर वाढीची हमी देते. निवडण्यासाठी विविध प्रकारच्या फिक्स्ड डिपॉझिटसह, डिपॉझिटर्सना त्यांच्या पैशांसाठी योग्य अनुरुप पर्याय मिळेल.